Kopuz nedir?
Kopuz çok eski zamanlarda birçok müzik aleti kullanılmış ve birçoğu günümüze kadar etkisini sürdürebilmeyi başarmıştır. Kopuzdan tutun bağlamaya kadar olan müzik aletleri varlığını sürdürerek yok olmaktan ve unutulmaktan çıkmıştır. Günümüzde sıklıkla kullanılan ve birçok müzik türüne de çokça yakışan saz da öyle bir enstrümandır. Gelmiş geçmiş en büyük ozanlar tarafından kullanılmıştır. Sesi ve şekli ile herkesi kendine hayran bırakmaktadır ve hemen hemen her müzik türünde de tercih edilen bir müzik aletidir. Tarihi yine çok eskilere dayanan bir müzik aleti olan ve Türklerin milli çalgısı olarak bilinen kopuz; birçok kültürel bağları bir araya getiren üç telli bir çalgıdır. Türklerle birlikte günümüze kadar gelen ve onlarla bütünleşmiş olan bu çalgı, bağlama yani saz ile birbirine benzerlik göstermektedir. Üç telli türk sazı olan kopuz bağlamanın atası olarak da bilinmektedir. Kopuz, günümüzde sıklıkla kullanılan kemençeyi de andırmaktadır ve tutma, çalma biçimleri birbiri ile aynıdır. Kopuz tarihi 9.yüzyıla kadar dayanmakta olup ismini Osmanlı döneminden aldığı bilinmektedir.
Bu yazımızda kopuz nedir, kopuz nerede ve ne zaman icat edilmiştir? Tarihçesi nedir, kopuz parçaları nelerdir ve kopuz özellikleri nelerdir sorularını detaylı olarak cevaplandıracağız.
Kopuz nerede ve ne zaman icat edilmiştir? Tarihçesi nedir?
Kopuz tarihi çok eski çağlara dayanmaktadır ve ilk olarak 9.yüzyılda ortaya çıkmaktadır. İlk olarak kopuz adını Osmanlı döneminde almıştır. Bazı kaynaklara göre de ilk olarak kopuz Uygur metinlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Kopuz, Türkler için oldukça kıymetli bir çalgıdır ve biçim ve ses olarak bağlama ile benzerlik göstermektedir. Kopuz, yarı hayvan derisi yarı tahtadan yapılan ve yarım armut şeklini andıran bir biçimdedir.
Kopuz parçaları nelerdir?
Kopuz üç telli bir çalgıdır ve kullanılma tarzı yani çalma biçimi tek tip değildir. Kopuz üretiminde yarı hayvan derisi ve yarı tahta kullanılmaktadır. Kopuz teli olta telinden yapılmaktadır ve orta tel diğer tellerden daha yüksektir. Kopuz diğer müzik aletlerinde olduğu gibi parçalara sahiptir ve parçaları şu şekildedir:
- Sap
- Örtü
- Helezonlar
- Perdeler
- Teller
Kopuz özellikleri nelerdir?
Kopuz üç telli bir çalgıdır ve şekil, çalınış yönünden sazlarla ilişkilidir. Kopuzun kendini ortaya koyan birçok özelliği bulunmaktadır ve kopuz özellikleri şunlardır:
- Kopuzun yarısı tahtadan yarısı ise hayvan derisinden yapılmıştır.
- Şekil olarak yarım armutu andırmaktadır.
- Sazda olduğu gibi sap, gövdeye sahiptir aynı zamanda akort ve perdeleri de bulunmaktadır.
- Bağlamanın atası olarak bilinmektedir.
- Kopuzun kirişleri at kılından yapılmaktadır ve sap kısmına da metalik olacak şekilde zil takılmaktadır.