Hangi sazı almalıyım? İyi saz nasıl anlaşılır?
Saz, dünya tarihinin gelişmiş enstrümanları arasında yer almakta ve birçok insan tarafından rağbet görmektedir. Saz öğrenmeye ve çalmaya başlayacak olan kişilerin kendinde şüphe duydukları konular bulunmaktadır. Saza yeni başlıyorum hangi saz benim için uygun, saz alırken iyi bir saz olduğunu nasıl anlarım gibi konularda kaygı yaşamaktadırlar. Öncelikle saz almaya karar veren kişiler iyi bir araştırmanın ardından saz bakmaya başlayabilirler. Bu konuda ustalaşmış kişilerden görüş ve öneri alabilirler. Saza yeni başlayanlar, daha çalamıyorum, çalmayı bilmiyorum diye düşünüp saz konusunda ucuza gidip kalitesiz sazları tercih etmemeliler. Ne olursa olsun ister ustalaşmış olunsun ister yeni başlayacak olunsun her zaman için kaliteli sazlar tercih meselesi olmalıdır. Geçmişten günümüze kadar bir diğer adı olan bağlama birçok ozanın elinden geçmiş ve sazı adeta hayat parçası haline getirmiş olan kişiler vardır. Günümüzde saz üretimi fabrikasyon ve el yapımı olmak üzere iki şekilde üretime sunulmaktadır. Fabrikasyon ürünler belirlenmiş ölçülere göre uyarlanan makinelerde yapılmaktadır ve el yapımı sazlara göre rağbet oranı düşüktür. El yapımı sazlar saz konusunda ustalaşmış kişilerin daha çok tercih ettiği üretim şeklidir. Çoğunlukla saza yeni başlayanların gözdesi fabrikasyon ürünlerdir, hem öğrenmenizi kolaylaştırıcı düzeyde hem de cebinize zarar vermeyecek düzeydedir. Saz çalmayı öğrenmeye karar veren kişiler sabır sahibi ve irade sahibi olmalıdırlar. Yeni başlandığı zaman yapamıyorum, olmuyor gibi bahanelerin ardına sığınmayarak üstüne giderek öğrenmenin adımlarını teker teker atmalıdırlar.
İyi – kaliteli saz nasıl anlaşılır?
Saza yeni adım atacak olan kişilerin kaliteli bir saz mi almalıyım, iyi bir bağlama nasıl olur gibi konular akıllarında soru işaretidir. Kaliteli saz kendini yapılan ağacından ve işçiliğinden gösterir. Kaliteli bir sazın kendini gösteren bazı kriterleri bulunmaktadır. Bunlar; sazda kullanılan renk tonu, sazda kullanılan tellerin kalitesi, teknenin durumu ve ses dengesini sağlayan saz kafesi kaliteli olmasında etken maddelerdir. İyi bir saz yapılan ağaca bağlı demiştik, saz yapımında kullanılan ağaç çeşitleri kestane, maun, dut, ardıç, ladin ve kestanedir. Çoğunlukla saz yapımında bu ağaçlar kullanılmaktadır fakat her zaman için önemli olan aynı ağacın tercih edilmesi değil, sazda iyi bir ses rengi oluşturan ağaçların tercih edilmesidir.
Saz alırken nelere dikkat edilmeli?
Saza yeni başlayanlar, saz alırken nelere dikkat edilmesi konusunda bilgi sahibi olmazlar. Bu konuda ya internet ortamlarından ya da saz konusunda usta olmuş kişilerden faydalanmaktadırlar. Saz alırken dikkat edilmesi gerekenleri başvurdukları yerlerden kolayca öğrenebilir ve önerileri uygulayabilirler. Dikkat edilmesi gereken konuları birer birer açıklayalım:
- Öncelikle sazın hangi ağaçtan olduğunu sorup, en çok tercih edilen sazlara yönelmelisiniz.
- Sazın üzerindeki tellere, sazda vurulan verniğe ve sazın sap kısmına dikkat edilmelidir.
- Sazın ses dengesinin kontrol altına alınmasında etken rol oynayan saz teknesi en önemli olan kriterlerden biridir. Tekne üzerinde herhangi bir çatlak olmaması gerekmektedir. Aksi takdirde saz iyi bir ses çıkarmaz ise almanızda bir fayda olmayacaktır.
- Alt eşik ve üst eşik denilen aralıkların belli seviyelerde olması gerekir.
- Ve son olarak sazda kullanılan renktir. Renk uyumuna dikkat edilerek sazda kaplama yapılıp yapılmadığına bakılmalıdır.